Συμπτώματα Ανεπάρκειας Βιταμίνης D που Συχνά Παραβλέπουμε.

Υπολογίζεται ότι 76% του παγκόσμιου πληθυσμού έχει επίπεδα βιταμίνης D κάτω από τα φυσιολογικά, 30 ng/ml [1].

Ωστόσο, ενώ τα 30 ng/ml είναι απαραίτητα ως ελάχιστα επίπεδα για την υγιή λειτουργία των οστών, για την ιδανική λειτουργία του ανοσοποιητικού και των υπόλοιπων συστημάτων, απαιτούνται επίπεδα υψηλότερα από 50 ng/ml [2,3].

Συμπτώματα που μπορεί να εκδηλωθούν όταν το σώμα μας δεν έχει όση βιταμίνη D χρειάζεται για να λειτουργήσει υγιώς, είναι:

1. Αργή Επούλωση Πληγών

Τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D μπορούν να προκαλέσουν αργή επούλωση των πληγών. Η βιταμίνη D βοηθά τα κύτταρα να αναπτυχθούν και να διαιρεθούν, κάτι που είναι απαραίτητο για την επούλωση. Εάν οι πληγές σας χρειάζονται περισσότερο χρόνο από το συνηθισμένο για να επουλωθούν, μπορεί να είναι σημάδι ανεπάρκειας βιταμίνης D. Βεβαιωθείτε ότι έχετε αρκετή βιταμίνη D για να προάγετε τη σωστή επούλωση των πληγών.

2. Κούραση και Αδυναμία

Ένα από τα πρώτα σημάδια ανεπάρκειας βιταμίνης D είναι η επίμονη κόπωση και αδυναμία. Η ανεπάρκεια βιταμίνης D παίζει καθοριστικό ρόλο στον ενεργειακό μεταβολισμό. Η βιταμίνη D ρυθμίζει τη σύνθεση του ATP, της ουσίας που χρησιμοποιούν τα κύτταρα και ο οργανισμός για ενέργεια. Η ανεπαρκής παραγωγή ATP μπορεί να συμβάλει στην επίμονη κόπωση. Επιπλέον, η βιταμίνη D ενισχύει τη μυϊκή λειτουργία και η έλλειψή της μπορεί να οδηγήσει σε μυϊκή αδυναμία, συμβάλλοντας περαιτέρω στην κόπωση. Εάν νιώθετε συχνά κουρασμένοι παρά το γεγονός ότι ξεκουράζεστε επαρκώς, ίσως αξίζει να λάβετε υπόψη τα επίπεδα βιταμίνης D σας.

Η έκθεση στο ηλιακό φως, μια κύρια πηγή βιταμίνης D, επηρεάζει επίσης τα επίπεδα μελατονίνης στα μιτοχόνδρια, όπου παράγεται το 90% του ATP στον οργανισμό. Η μελατονίνη ενώ στο κεντρικό νευρικό σύστημα συμβάλει στην έλευση του ύπνου, στα μιτοχόνδρια αυξάνει τα επίπεδα ενέργειας. Φροντίστε να εκτίθεστε επαρκώς στο φυσικό φως, ακόμη και το χειμώνα. Παρά το γεγονός ότι το χειμώνα η παραγωγή της βιταμίνης D είναι περιορισμένη με την έκθεση στον ήλιο, η υπέρυθρη ακτινοβολία του ηλιακού φωτός διαπερνά τα ρούχα και αυξάνει την παραγωγή μελατονίνης στα μιτοχόνδρια.

3. Συχνές Ασθένειες και Λοιμώξεις

Η βιταμίνη D παίζει καθοριστικό ρόλο στην υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος. Εάν αρρωσταίνετε συχνά ή αντιμετωπίζετε παρατεταμένη ανάρρωση από λοιμώξεις, αυτό μπορεί να είναι σημάδι ανεπάρκειας σε βιταμίνης D. Όλα τα κύτταρα του ανοσοποιητικου συστήματος χρειάζονται επαρκή ποσότητα βιταμίνης D για να λειτουργήσουν.

4. Τριχόπτωση

Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι η ανεπάρκεια βιταμίνης D μπορεί να επιδεινώνει την απώλεια μαλλιών. Η βιταμίνη D συμβάλει στην υγιή λειτουργία και ανάπτυξη τόσο του δέρματος όσο και των τριχοθυλακίων. Ελλείψεις σε σίδηρο, ψευδάργυρο και άλλα μεταλλικά στοιχεία, καθώς και η πρόσληψη τροφών με υψηλή θρεπτική αξία, παίζουν επίσης καθοριστικό ρόλο στην υγεία των μαλλιών. Εάν παρατηρήσετε σημαντική αραίωση ή απώλεια μαλλιών, αξίζει να λάβετε υπόψη τη συνολική διατροφική σας κατάσταση.

5. Μειωμένη Πνευματική Διαύγεια και Διαταραχές της Διάθεσης

Η ανεπάρκεια βιταμίνης D έχει συνδεθεί με την πνευματική διαύγεια και τις διαταραχές της διάθεσης. Η συγκεκριμένη βιταμίνη παίζει ρόλο στη σύνθεση των νευροδιαβιβαστών και στη λειτουργία του εγκεφάλου. Τα χαμηλά επίπεδα συνδέονται σε εναλλαγές στη διάθεση, όπως υπερένταση που ακολουθείται από εξάντληση, κακό ύπνο και χαμηλά επιπέδα ενέργειας.

6. Απώλεια οστού

Η βιταμίνη D είναι αναπόσπαστο κομμάτι της υγείας των οστών, καθώς βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου, απαραίτητου για την αντοχή των οστών. Τα ανεπαρκή επίπεδα βιταμίνης D μπορεί να οδηγήσουν σε απώλεια οστικής μάζας, αποδυνάμωση της σκελετικής δομής και αύξηση του κινδύνου οστεοπόρωσης. Χωρίς επαρκή επίπεδα D, το σώμα δυσκολεύεται να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά το ασβέστιο, με αποτέλεσμα τη μείωση της οστικής πυκνότητας. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε εύθραυστα οστά και αυξημένη ευαισθησία σε κατάγματα. Για την ενίσχυση των οστών επιπλέον της βιταμίνης D, είναι απαραίτητη η λήψη και επαρκών μεταλλικών στοιχείων (ασβέστιο, μαγνήσιο, ψευδάργυρος, βόριο), βιταμίνης Κ, βιταμίνης C και πρωτεϊνών. Επίσης η διενέργεια ακόμη και ενός με δύο λεπτών τρέξιμο την ημέρα αυξάνει σημαντικά την οστική πυκνότητα [4].

7. Χρόνιοι Πόνοι και Φλεγμονές

Χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο για αυτοάνοσα νοσήματα και χρόνιες φλεγμονές, ενώ η χορήγησή της βελτιώνει σημαντικά την πορεία της υγείας ασθενών με χρόνια και αυτοάνοσα, καθώς και τον κίνδυνο εκδήλωσης τους (βλ. προηγούμενο post). Η βιταμίνη D σε θεραπευτικές δόσεις, έχει άμεση αντιφλεγμονώδη και ανοσορυθμιστική δράση [2,3,5].

Όλες οι βιταμίνες και τα συστατικά που είναι απαραίτητα για τη λειτουργία του οργανισμού, λειτουργούν συνεργικά. Η μεμονωμένη χορήγηση μιας βιταμίνης ή θρεπτικού συστατικού σπάνια επιφέρει κλινικά σημαντικά αποτελέσματα, εφόσον δεν διορθωθούν και άλλες ελλείψεις του οργανισμού [6].

Η D αποτελεί εξαίρεση σε κάποιο βαθμό, καθώς δρα κατευθείαν στα γονίδια, καθιστώντας διαθέσιμη την πληροφορία που περιέχουν και μπορεί και από μόνη της να επιδείξει σημαντικά οφέλη[7]. Ωστόσο, για να έχουμε τα πλήρη οφέλη από την D και τη χορήγηση μικροθρεπτικών συστατικών, πρέπει να εντοπίζονται και να διορθώνονται όλες οι ελλείψεις του οργανισμού.

Η ταυτόχρονη διόρθωση όλων των ελλείψεων του οργανισμού σε συνδυασμό με παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής και στη διατροφή, οδηγεί σε πολλαπλάσια οφέλη για την υγεία και κάνει τη διαφορά μεταξύ υγείας, νόσου και όλων των ενδιάμεσων καταστάσεων.

—–

Βιβλιογραφία

[1] Cui, A., Zhang, T., Xiao, P., Fan, Z., Wang, H., & Zhuang, Y. (2023). Global and regional prevalence of vitamin D deficiency in population-based studies from 2000 to 2022: A pooled analysis of 7.9 million participants. Frontiers in Nutrition, 2023 Mar.

[2] Wimalawansa SJ. Dimitris Tsoukalas, Academic editor. Infections and Autoimmunity-The Immune System and Vitamin D: A Systematic Review. Nutrients. 2023 Sep.

[3] Lemke D, Klement RJ, Schweiger F, Schweiger B, Spitz J. Vitamin D Resistance as a Possible Cause of Autoimmune Diseases: A Hypothesis Confirmed by a Therapeutic High-Dose Vitamin D Protocol. Front Immunol. 2021 Apr.

[4] Victoria H Stiles, Brad S Metcalf, Karen M Knapp, Alex V Rowlands. A small amount of precisely measured high-intensity habitual physical activity predicts bone health in pre- and post-menopausal women in UK Biobank. International Journal of Epidemiology, 2017

[5] Luzia Kalyne Almeida Moreira Leal et al. Vitamin D (VD3) antioxidative and anti-inflammatory activities: Peripheral and central effects. European Journal of Pharmacology, 2020.

[6] Dimitris Tsoukalas and Evangelia Sarandi. Micronutrient deficiencies in patients with COVID-19: how metabolomics can contribute to their prevention and replenishment. BMJ Nutri Prev Heal. Nov. 2020

[7] Voltan, G.; Cannito, M.; Ferrarese, M.; Ceccato, F.; Camozzi, V. Vitamin D: An Overview of Gene Regulation, Ranging from Metabolism to Genomic Effects. Genes 2023.

(Άρθρο του Δρ. Δημήτρη Τσουκαλά)